Một áng thơ Đường bất hủ

  Vào những năm 1978,   một thi sĩ đất Quảng đã viết một bài thơ trong đó có một câu đầy ý nghĩa :
   Tôi yêu Trung hoa vì một lẽ sau cùng
   Đất nước có thơ Đường và liễu rũ
       Thơ Đường và liễu rũ là những nét đáng yêu của đất nước Trung Hoa mà không nơi nào có được .Có một áng thơ Đường được nhiều người ưa thích  xin được trích và dịch để  cùng  thưởng thức :

Nguyệt lạc ô  đề sương mãn thiên 
Giang phong ngư hỏa đối sầu miên 
Cô Tô thành ngoại Hàn San tự 
Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền
                                 Trương Kế 
Dịch xuôi : 

     Chiều tối trăng lên cùng với tiếng quạ kêu trong màn sương dày đặc . 
     Ngư phủ đốt lửa bên bờ sông gió lạnh ngủ vùi trong giấc sầu cô quạnh 
     Từ ngoại thành Cô Tô có ngôi chùa Hàn San .
     Nửa đêm tiếng chuông chùa gióng lên đánh  thức ngư phủ quay thuyền trăng trở về .


Dịch thơ : (*)
                 Trăng tà tiếng quạ kêu sương 
                Lửa chài, cập bến , sầu vương giấc hồ 
                Thuyền ai đậu bến Cô Tô 
                Nủa đêm nghe tiếng chuông chùa Hàn San
                                                   Nguyễn Hàm Ninh  

 Một bản dịch khác của Tản Đà :
              Quạ kêu, trăng lặn, sương rơi 
              Lửa chài ,cây bải, đối người nằm co
              Con thuyền đậu bến Cô Tô 
              Nửa đêm nghe tiếng chuông chùa Hàn San

   Cả hai bản dịch trên đều rất tuyệt và rất hoàn chỉnh về ý và vần . Song đáng tiếc là thi sĩ đã bỏ sót hình ảnh khách giang hồ quay thuyền về lúc nửa đêm về sáng khi được tỉnh thức bởi tiếng thu không chùa Hàn San
   Tiếng chuông chùa đã thức tỉnh giấc mộng giang hồ ( thay trời hành đạo ) của chủ thể trữ tình trong bài thơ .Hình ảnh khách giang hồ quay thuyền về lúc nửa đêm (hay là hư ảo nửa đêm )là một động thái tỉnh thức .Cao Bá Quát trong một bài hát nói cũng có những ý thơ tương tự :
"...Yên ba thâm xứ hữu ngư châu 
   Vắt tay nằm nghĩ chuyện đâu đâu
  Đem mộng sự đọ với châu thân thời cũng hệt ..."
   Bài thơ của Trương Kế diễn tả tâm trạng của một lữ khách giang hồ đang dong rủi trong chốn phong ba , mang hoài bảo giúp đời , chợt nghe tiếng chuông chùa  đánh thức ,cõi lòng  cảm thấy thảnh thơi , thanh tịnh .
  Xin phép các cụ  cho kẻ hậu bối được trải lòng mình :

   Quạ kêu ,trăng rụng ,sương đầy 
Ngư ông đốt lửa ngủ vùi gió sông 
  Cô Tô thành ngoại cửa Không 
Chuông khuya đánh thức thuyền trăng khách về (**)

                                                  *****


(*)  Bài thơ nầy có nhiều người nhầm là của cụ Tản Đà
(**)Khi ngư phủ cập bến đốt lửa trên bờ sông thì trăng vừa lên . Nhưng khi khách rời bến , quay về thì trăng đã ở đỉnh đầu và tỏa sáng cả một vùng sông nước mênh mông .Nên trên đường về thuyền chở đầy trăng . Trong nhà thiền có câu " Ngàn sông có nước ngàn trăng hiện . Muôn dặm không mây muôn dặm trời "


.