Vào thời hậu Lê độc tôn Nho giáo quan niệm những người xướng ca , diễn tấu không nằm trong bốn nghề "sĩ ,nông ,công , thương " nên gọi là vô loại . Vua quan ngụy Nho nhà Lê rẽ rúng , coi khinh cả dòng họ , con cháu của những người nầy . Thế nhưng ngày nay những người làm nghề ca hát nói chung là giới showbiz được công chúng hâm mộ , có khi đến cuồng nhiệt . Cuộc sống , thu nhập của giới nầy rất cao ; địa vị của họ cũng được xã hội tôn vinh . Tuy nhiên, trong hoàn cảnh đất nước như hiện nay xảy ra quá nhiều thảm họa thì sự lên ngôi của giới showbiz là một hiện tượng đáng buồn . Sự cạn kiệt nguồn nước sông Mê Kông , đồng bằng miền Tây bị ngập mặn , biển miền Trung bị nhiểm độc cá chết hàng loạt , bùn đỏ tây nguyên tràn ngập , vv..thì dường như chẳng làm nao lòng giới Showbiz.
Ngược dòng lịch sử , nghề ca hát diễn xướng ở Việt Nam xuất hiện từ thế kỷ thứ 3 . Hai loại diễn xướng là tuồng và chèo được phát triển phổ biến rộng rãi trong dân gian và được cho là một bộ môn nghệ thuật vào đời vua Lý Thái Tông ( 1068 - 1128 ). Đến đời vua Lý Thánh Tông thì không những nghề nầy phổ biến trong dân gian mà ngay tại cung đình cũng được trọng vọng . Lý Thánh Tông là vị vua rất sành về âm luật của cả nhạc Trung Hoa và Chiêm Thành . Chính nhà vua đã soạn ra những ca khúc Chiêm Thành rồi cầm khiên múa hát trong tiệc khao quân giữa lòng đất Chiêm . Nhà Lý tuy chọn Phật giáo làm quốc giáo song vẫn ứng dụng tinh hoa của Nho gia hòa vào mạch sống của dân tộc tỷ như quan niệm " hưng ư thi , thành ư lễ , hòa ư nhạc ( hưng phấn nhờ vào thơ ca , thành ý nhờ ở lễ , hòa hợp nhờ vào âm nhạc ) . Nhiều khi một bản nhạc , một bài cũng tạo ra hiệu ứng gây ảnh hưởng lớn trong xã hội . Yếu tố nhân hòa không kém quan trọng trong ba yếu tố Thiên thời , địa lợi , nhân hòa .
Đến đời hậu Lê độc tôn Nho giáo . Đặc biệt dưới thời Lê Thánh Tông đã liệt những người ca kỷ hát xướng vào chung với hạng người cờ bạc rượu chè , trộm cướp , ác nghịch , ...Thậm chí còn có lệnh cấm con cháu những người nầy không được đi thi ; không được lấy người quyền quý . Chế độ độc tôn , độc đoán hà khắc đó đã làm mất đi các bậc hiền tài . Tỷ như Đào Duy Từ là con của một người làm nghề xướng ca nên không được đi thi . Năm 21 tuổi ông đổi sang họ Vũ đi thi Hương đổ Á nguyên . Nhưng đến kỳ thi thi Hội bị phát hiện man khai lý lịch nên chẳng những ông bị đánh tuột á nguyên của kỳ thi Hương mà còn bị tống giam . Sau khi ra tù ông mai danh ẩn tích một thời gian rồi trốn vào " đàng trong " phò chúa Nguyễn Phúc Nguyên . Về sau , Đào Duy Từ trở thành một nhà quân sự , một chính trị gia lỗi lạc , một danh nhân kiệt xuất , một bậc sơ khai công thần số một của quân đội chúa Nguyễn . Ấy là nhờ tinh thần cởi mở phóng phoáng , hào hiệp của dân Thuận Quảng nói riêng và dân Nam bộ nói chung .
Có ý kiến cho rằng xướng ca vô loại không hẳn là do không có tên trong các nghề mà do nhập vai tréo hèo như cha đóng vai con , mẹ đóng vai vợ , .. . Người đời không hiểu rằng vì nghệ thuật cho nên diễn viên phải nhập vai như vậy . Chuyện nhập vai là chuyện sân khấu ; mà đã là sân khấu thì phải diễn - muốn diễn tốt thì phải nhập vai là lẽ đương nhiên . Điều đáng nói là trong đời thường , nhất là trong chính trường mà nhập vai đóng giả để lừa mị nhau thì mới là tệ hại . Thật ra không có nghề xấu mà chỉ có người xấu . Nghề mà không bị tai tiếng mà còn giúp ích cho đời thì mới là đạo nghệ . Nhà phường chèo , giới showbiz là những nghệ sĩ hoạt động nghệ thuật . Nghệ thuật lại là một trong các nội hàm của văn hóa . Văn hóa là hơi thở là mạch sống của cả một dân tộc . Sự thịnh suy hưng vong của dân tộc một đất nước không thể không ảnh hưởng đến văn học nghệ thuật . Bởi vì ca hát , nhảy múa , tấu hài ,...cũng là một bộ môn nghệ thuật nên các nghệ sĩ chân chính không thể thờ ơ bàng quan trước những gì xảy ra trong cuộc sống quanh ta .
Gần đây trên TV xuất hiện nhiều chương trình giải trí như Vietnam's Got Talent , Vietnam Idol , vv,. . Giám khảo trong các cuộc thi ngồi chễm chệ trên ghế như một vị thánh - nhả ngọc phun châu .. . Các thí sinh thì như những con chiên ngoan đạo đứng nghe những điều răn như muốn nuốt từng lời . Thế là Showbiz đã lên ngôi . Giải trí đúng là thang thuốc bổ đối với khán giả sau những giờ làm việc mệt nhọc . Còn đối với diễn viên sân khấu thì đó là cơ hôi để tỏa sáng . Càng tỏa sáng càng nổi tiếng ; càng nổi tiếng thu nhập càng cao . Thế là dân ta bình yên vui chơi thỏa thích . nếu không được như vậy thì ít ra cũng ru ngủ được số đông . Những ai còn thao thức khắc khoải vận nước từng ngày cũng " cuốn theo chiều gió " vì
Thiên hạ có khi còn ngủ cả
Việc gì ta thức một mình ta ( Trần Tế Xương )
Thể mệnh của giới văn nghệ sĩ ngày nay thật là chông chênh chìm nổi . Có khi bị liệt vào nhà phường chèo xướng ca vô loại , có lúc thì bị tù đày chỉ vì bảo vệ chính kiến ... Nhưng cũng có khi chỉ chực làm nghề tuyên truyền trong hàng ngũ văn công - làm công cụ để ru ngủ quần chúng quên đi nỗi nhục quốc thể , kiếp sống vong nô .
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét