Thứ Hai, 29 tháng 10, 2018

LÃNH ĐẠO QUỐC GIA PHẢI LÀ MỘT HIỀN TRIẾT


      Platon - triết gia Hy lạp - cho rằng một LÃNH ĐẠO QUỐC GIA PHẢI LÀ MỘT HIỀN TRIẾT . Platon cách chúng ta gần 3 ngàn năm song tư tưởng của ông có lẽ vẫn không hề cũ trong thời đại của chúng ta .
      Theo quan niệm của Platon , một hiền triết lãnh đạo phải hội đủ 3 điều kiện tâm lý :
1/ Lòng nhân đức công chính ( Justice )
2/Sự khôn ngoan ( Sagesse)
3/ Lòng can trường dũng lược ( courage )
Quan niệm trên gần giống với quan niệm " Nội thánh ngoại vương " của đông phương cổ đại . Cổ thời , một người thánh thiện hoàn hão đòi hỏi phải có 3 tác dụng tinh thần : lý trí , tình cảm , ý chí . Lý trí là sự khôn ngoan hiểu biết ; tình cảm là lòng yêu thương con người , yêu thiên nhiên ...; còn ý chí là hành động do lương thức mách bảo khác với hành động mù quáng kiểu duy ý chí .
Lịch sử của những thời đại hoàng kim đã xuất hiện những nhà lãnh đạo hiền triết đã đưa đất nước và dân tộc họ đi đến bến bờ văn minh thịnh vượng . Ấn Độ có Thánh Gandhi , Singapore có Lý Quang Diệu , Nhật bản có Minh Trị Thiên Hoàng , Anh Quốc có Churchill , Hoa kỳ có Jefferson , Donald Trump , ....
Việt Nam thời Lý Trần đặc biệt các vị vua đầu nhà Lý trong số đó có vua Lý Thánh Tông . Trong con người của vua Lý Thánh Tông có đầy đủ 3 tác dụng tinh thần là Ý , TÌNH ,CHÍ . Theo nhận định của nhà bác học Hoàng Xuân Hãn thì vua Lý Thánh Tông là " Vua ta đầu tiên có óc lập một đế quốc với danh hiệu ngang với một nước thiên tử , đặt quốc hiệu là Đại Việt ..." . Theo Việt sử lược , Vua Lý Thánh Tông từ thuở thiếu thời đã thông kinh truyện , sành âm luật , sở trường về vũ lược . Vốn sẵn tư chất thông minh lại mẫn cảm với thời thế , nhà vua biết chọn một mô thức xã hội , một định chế chính trị đáp ứng nhu cầu về CÁI TOÀN DIỆN phù hợp với nguyện vọng của quần chúng nhân dân . Nhu cầu thiết yếu của dân tộc ta lúc bấy giờ là THỐNG NHẤT Ý CHÍ ĐỂ HÀNH ĐỘNG trong hoàn cảnh khắc nghiệt : Bắc đánh Tống , Nam bình Chiêm . Nhà lãnh đạo quốc gia thời ấy vừa tích cực hành động vừa thiết lập cái toàn thể nhất quán để hướng dẫn hành động . Muốn có được cái toàn thể nhất quán không thể chọn một bỏ một mà phải dung thông dung nhiếp mọi luồng tư tưởng khác biệt . Tinh thần Tam giáo đồng nguyên là giải pháp tối ưu cho sự sinh tồn và phát triển của đất nước . Các khoa thi tam giáo đã tuyển chọn được biết bao hiền tài , làm phong nhiêu cho nguyên khí quốc gia . Bản thân của nhà vua vừa làu thông kinh truyện của Nho gia , vưa am tường tư tưởng uyên thâm của Lão giáo ,vừa thấm nhuần giáo pháp của nhà Phật . Đặc biệt là nhà vua không độc tôn một loại tư tưởng nào . Mọi tư tưởng trái chiều đều được quy về một chỗ , trăm cách nghĩ khác nhau đều thống nhất cùng nhau ( Đồng quy nhi thù đồ , nhất trí nhi bách lự ) . Đó là nền chình trị đa nguyên đầu tiên xuất hiện sớm nhất trong lịch sử tư tưởng Việt Nam . Nhà vua vốn là con nhà Phật song vẫn đề cao tư tưởng tu - tề - trị - bình của Nho gia . Xem ra tam giáo đồng nguyên , vạn pháp nhất lý là căn nguyên ý thức hệ dân tộc thời Lý . Ý thức hệ này bén rễ từ THIỀN HÀNH ĐỘNG của thiền sư Vạn Hạnh . Theo tôn chỉ của thiền hành động , Vạn Hạnh thiền sư nhập cuộc tích cực vừa lo đạo , vừa lo đời , vừa nhập định theo lồi thiền tông , vừa tụng chân ngôn theo lối mật tông ; vừa hành động , vừa thiết lập cái toàn thể nhất quán để hướng dẫn hành động ; vừa xuất , vừa xử , vừa đi ra thiên nhiên vừa đi vào sinh hoạt quần chúng ; vừa giúp đời vừa giữ được KHÔNG lý .
Nhờ có lòng nhân đức , công chính mà vua Lý Thánh Tông đã đề cao chính sách ÁI DÂN , HUỆ DÂN , THÂN DÂN . Thay vì dùng hình luật để trấn áp , trừng trị như các hôn quân bạo chúa ,Lý Thánh Tông đã đem lòng yêu thương để giáo hóa con dân . Sách sử đã ghi lại một câu chuyện : Nhân một năm rét đậm , Vua Lý Thánh Tông bảo các quan hầu cận rằng:" Trẩm ở trong cung ngự, sưởi than thú , mặc áo hồ cừu mà còn rét thế này huống chi những tù phạm giam trong ngục phải chịu trói buộc , cơm không có đủ ăn , áo không có đủ mặc ; vả lại có người xét hỏi chưa xong , gian ngay chưa rõ , nhỡ rét quá mà chết thì thật là thương lắm". Nói rồi vua truyền lấy chăn chiếu phát cho tù nằm và mỗi ngày cho 2 bữa ăn . Nhà vua từng bảo các quan tòa rằng " Lòng trẫm yêu dân như yêu con trẫm vậy . Hiềm vì trăm họ ngu dại làm càn phải tội , trẫm lấy làm thương lắm . Từ này về sau tội nào cũng phải giảm nhẹ bớt đi ".
Và sau cùng là lòng can trường dũng lược . Vua Lý Thánh Tông đã từng thân chinh đi đánh dẹp giặc Chiêm quấy nhiễu ở bờ cõi phương Nam . Cuộc chiến dai dẳng , gian khổ và đầy hiểm nguy nhưng nhà vua vẫn kiên trì để đạt thắng lợi cuối cùng .
Tất cả những thuộc tính kể trên của một hiền triết lãnh đạo suy cho cùng đều xuất phát từ lý tưởng cao đẹp - từ tấm lòng yêu nước thương dân! ,

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét