Thứ Năm, 16 tháng 6, 2016

" LÀM TỪ THIỆN ĐỂ LÀM GÌ ?! "

                               " Từ đây người biết thương người ..." 
    Đó là niềm hân hoan và khát vọng của nhạc sĩ Văn Cao trong " Mùa xuân đầu tiên " sáng tác vào sau năm 1975 . Bốn mươi năm sau không chỉ trong Nam mà ngoài Bắc rộ lên phong trào làm từ thiện vì ngày càng có nhiều mảnh đời cơ nhở , cơ hàn . Nhưng những tấm lòng trắc ẩn , những nghĩa cử cứu giúp người nghèo khó nay bị đem ra phanh phui , mổ xẻ , ...bằng những câu hỏi lạnh lùng khắc bạc " Để làm gì ..., để làm gì ..., để làm gì ...? " Phong trào làm từ thiện rồi đây có nguy cơ bị bức tử . Người dù có " biết thương người " cũng đành bó tay thúc thủ . Do ai và vì sao ra nông nỗi nầy ? Vì sao người ta phải huy động nhiều thành phần tham gia chất vấn   chỉ để đánh sập một tấm lòng .

    Chương trình " 60 phút mở " bề ngoài có dáng vẻ như một cuộc hội thảo cởi mở bình đẳng giữa các thành phần tham gia nhưng thực chất bên trong được dàn dựng theo một kịch bản nhằm điều hướng dư luận theo ý của người biên tập . " 60 phút mở"  lần nầy bàn về chủ đề : " Làm từ thiện vì ai " . Duyên do thành lập chủ đề nầy có lẽ xuất phát  từ sự thất bại lớn của một chuyến đi từ thiện lớn ở vùng cao vào giáp tết Bính Thân . Vào thời điểm nầy nhóm từ thiện " Xây dựng trường vùng cao " tổ chức một chuyến đi từ thiện với chủ điểm " Tết ấm biên cương "   ở Mường Lạng ( sát biên giới Lào ) . Nhóm định tổ chức một bửa tiệc tất niên cho 3600 em bé vùng cao được ăn bánh chưng đươc5 mặc áo ấm . Một chiếc xe chở 3600 chiếc bánh chưng , 3600 cây  giò và 25 tấn quần áo chạy suốt 15 tiếng đồng hồ ! Xe chạy gần tới địa điểm Mường Lạng thì bị lực lượng biên phòng chận lại . Ông trưởng đồn từ chối nhận quà và không cho tổ chức tiệc tất niên . Thế là nhóm từ thiện chỉ còn biết khóc !

  Bà Tạ Bích Loan người chủ trì chương trình mời 2 anh trong nhóm từ thiện nói trên đến để trao đổi ,thực chất là để truy vấn . Hai người đó một người có tên Nguyễn hoài Anh , một người có tên là Nguyễn Như Quỳnh ( trưởng đòan ) . Ngoài ra khách mời có tiến sĩ Đặng Hoàng Giang và ca sĩ Thái Thùy Linh . Mở đầu chương trình bà Tạ mời 2 anh tường thuật lại chuyến đi từ thiện hôm giáp tết ở vùng cao . Khi thuật đến sự kiện bị ngăn cản bà hỏi cảm giác các anh khi đó thế nào . Anh Hoài Anh trả lời " chỉ biết khóc " . Ông tiến sĩ lên giọng an ủi : " Giờ này không nên ngồi mà than vãn chuyện đã xảy ra mà hãy rút kinh nghiệm " , Còn bà Tạ tuyên bố trọng tâm của chương trình : " Đây là câu hỏi rất là chủ yếu của ngày hôm nay , tôi muốn hỏi các bạn làm từ thiện là vì ai ? và để làm gì ? " Câu " để làm gì" được vặn đi vặn lại ba lần .
   Khán giả xem truyền hình thấy cử chỉ gần như trấn áp và những câu hỏi dồn dập của chủ tọa , nhiều người lấy làm khó chịu . Người xem có cảm giác đây là một cuộc hỏi cung . Sau câu trả lời của 2 anh , bà Tạ phán một câu quyết đoán : " Các bạn có nghĩ là làm từ thiện không có lợi mà còn dễ gây hại không ?" Nói theo ngôn ngữ của giáo sư Ngô Bảo Châu thì người hỏi câu nầy " hoặc là thần kinh , hoặc là khốn nạn " . Hoạt động từ thiện thuộc loại hoạt động phi lợi nhuận ( ngoại trừ một số làm kinh doanh từ thiện ) . Có ai sẵn lòng từ tâm đi cứu giúp người khốn khổ mà lại tính toán lợi hại ? . Câu hỏi làm từ thiện là vì ai là câu hỏi thừa mà người hỏi đủ thông minh để biết là thừa nhưng vẫn cứ hòi để lèo lái câu chuyện sang một hướng có dụng ý . Tất nhiên đi làm từ thiện là vì những người cần được giúp đỡ chứ vì ai nữa . Còn làm từ thiện vì mình thì cũng không sai : làm việc nhân nghia để tích đức , lưu phước thì cũng tốt chứ sao . Nhưng vấn đế là câu hỏi " vì ai " , để làm gì "

   Người xem chương trình còn khó chịu hơn nữa khi ông tiến sĩ Đặng Hoàng Giang phô diễn : " Việc làm từ thiện với một quy mô lớn như vừa rồi xuất phát từ TƯ DUY CHỨNG TỎ ( ? ) . Ông nói thêm : " làm đại tiệc hoành tráng , 3600 chiếc bánh chưng ...chứng tỏ như chưa có ai làm được vậy - kiểu như chiếc bánh tét dâng vua Hùng ..." Thật ngớ ngẩn , thật dốt nát ! . Mỗi em bé chỉ nhận một chiếc bánh chưng , ..thì có gì là hoành tráng . ( Hoành tráng chăng có lẽ là con số 3600 bé đang chịu cảnh cơ hàn ;  hay hoành tráng như chiếc bánh  , tô hủ tíu khổng lồ dâng vua Hùng mà không ai ăn được !) . Không biết ông tiến sĩ xuất thân từ đại học nào mà ăn nói hồ đồ như thế .
  Bà Tạ XƯỚNG ra vấn đề "gây hại " thì ông Đặng HỌA : " Làm từ thiện đã không có lợi mà gây ra 2 cái hại : một là các em bé vùng cao mặc áo có  " design"nước ngoài sẽ làm mất bản sắc văn hóa ; hai là gây ra tâm lý ỷ lại , trông chờ của người nhận " . Ông tiến sĩ nầy hiểu thế nào là bản sắc văn hoá?. Nếu y phục làm nên bản sắc văn hóa thì dân tộc Kinh mặc đồ Tây chắc là mất bản sắc văn hóa từ lâu rồi ! Cứu đói cứu lạnh như cứu hỏa mang tính cấp thời . Một em bé vùng cao trùng trục chịu rét dưới cái lạnh 0 độ mà chờ có được cái áo thổ cẩm chắc không còn kịp !Còn cái từ thiết kế sao ông tiến sĩ " bảo tồn bản sắc văn hóa " không dùng mà lại phải dùng tiếng design của nước ngoài ?   Vậy là chính ông ta đang làm mất bản sắc văn hóa Việt ! Còn chuyện ông ta lo sợ người nghèo có tâm thế ỷ lại , trông chờ từ thiện là không đáng . Giúp đỡ người qua cơn khốn khó là "giúp ngặt " chứ không thể " giúp nghèo " . Giúp nghèo đã có an sinh xã hội của nhà nước lo , người làm từ thiện không nhất thiết phải có trách nhiệm với cái nghèo thường trực của người nghèo . Bà Tạ rất vô lý khi nói những người nghèo không cần bánh chưng không cần quần áo mà chỉ cần việc làm , ...Việc làm , sinh kế của người dân là trách nhiệm của bộ Lao Động & Thương Binh xã hội . Trong khi người nghèo đói bị thất nghiệp chưa có cần câu cơm thì trước mắt nên cho cơm để họ sống đã !Còn ông tiến sĩ thì hăm dọa : " Bất cứ hành vi nào khi tác động vào xã hội cũng có hiệu ứng phụ . Làm từ thiện phải là từ thiện đúng , cứ sướng lên mà cho thì khi xảy ra hậu quả tai hại nhà nước phát hiện thì nguy " .Thật không thể tưởng tượng nổi một ông mang danh tiến sĩ mà phát ngôn cẩu thả như vậy ! " Sương lên mà cho " là thế nào ?! Cho , xuất phát từ lóng thương yêu lo lắng chứ không ai nói " sướng " bao giờ .  Nói đến CHO người ta nghĩ đến 5 loại sau đây :
- Ta cho những gì ta có
- Ta không có mà ta vẫn tìm cách để cho ( quyên góp )
- Ta có khi ta cho ( có niềm vui vì làm xong nghĩa cử đẹp )
- Ta có mà ta không biết cho
- Ta không cho mà ta còn dèm xiểm người đi cho

  Theo ông tiến sĩ Đặng Hoàng Giang thì khái niệm từ thiện đúng  là phải hướng dẫn người nghèo cách quản lý tài chánh ( ? ! ) , là tạo chất xám cho người nghèo ! Nói như ông Giang chẳng khác nào đem tranh tặng người khiếm thị , đem dĩa nhạc tặng người khiếm thính !. Chốt lại chương trình " 60 phút mở " bà Tạ quay sang hỏi tiến sĩ : " Vậy là chúng ta có nên đem bánh chưng , quần áo lên vùng cao nữa không ? "  Ông tiến sĩ trả lời dứt khoát : "Tôi thì tôi không làm như vậy " 

    Tóm lại , những nghi vấn về việc làm từ thiện như " vì ai " , " để làm gì " lẽ ra không nên đặt ra . Thấy đói thì cho ăn , thấy rét thì cho mặc , thấy cháy thì chửa lửa , ...đó là tính thiện tự nhiên của con người ,hà tất phải hỏi ! Sở dĩ nhà đài , nhà báo , nhà lý luận cố tình đặt ra những câu hỏi như thế để cố nhào nặn ra cho được câu trả lời : "Làm từ thiện là vì mình , làm lợi cho mình mà làm hại cho người được giúp đỡ " . Đó là một thứ tư duy tư lương , tính toán lợi hại thiệt hơn đã ăn sâu vào não trạng thực dụng tèrre à tèrre ! Tư duy như vậy sẽ làm mất đi cái bản sắc Việt về lòng tương thân tương ái tương tế tương trợ mà người  xưa đã đúc kết trong câu ca dao " Miếng khi đói bằng gói khi no , Của tuy tơ tóc nghĩa so nghìn trùng ". Hành vi từ thiện còn được gọi là nghĩa  cử xuất phát từ cái bụng , cái tâm , tấm lòng chứ không xuất phát từ cái đầu kê tính . Cái tâm đó nhà Phật gọi là Bồ Đề tâm . Phật dạy : " Đánh mất Bồ đề tâm đi làm việc thiện là hành vi của ma " ( vong thất Bồ Đề tâm hành chư thiện pháp thị danh ma nghiệp - Kinh Hoa Nghiêm ) . Bồ Đề tâm là tâm bình đẳng , tâm không phân biệt kẻ cho người nhận , không có gì để cầu , cũng không có gì để được . Những người lợi dụng từ thiện để làm nghề kinh doanh chính là ma nghiệp sẽ bị quả báo khôn lường !

   

Thứ Tư, 8 tháng 6, 2016

KHÚC HẬU ĐÌNH HOA VÀ BÀI THƠ BẠC TẦN HOÀI

                                Thương nữ bất tri vong quốc hận 
                                Cách giang do xướng Hậu đình hoa 

Hai câu cuối của bài thơ " Bạc Tần Hoài "(  Tần Hoài Dạ Bạc ) đã từng gây hoang mang tranh cải cho hậu thế . " Không biết mối hận mất nước " thì đã rõ , nhưng khúc " Hậu Đình Hoa " là khúc gì mà ghê gớm lắm vậy ?  Xin thưa là vì bài ca nầy có liên quan đến việc mất nước , đến người sáng tác ra nó , đến thân phận ca nhi , đào hát , đến thái độ của thi hào Đỗ Mục  trong bài " Bạc Tần Hoài" và dư chấn của bài thơ .
 Có thể tóm lược xuất xứ của bài thơ nầy như sau : Hậu Đình Hoa là một trong ba tập thơ do Trần Thúc Bảo  thường được biết đến trong sử sách là Trần Hậu Chủ đời hậu Trần , thời Nam Bắc triều ( 420- 587) bên Tàu  - tập hợp các bài thơ sáng tác trong các buổi tiệc tùng , vui chơi giải trí cùng các quan học sĩ. Khúc " Hậu Đình Hoa " được phổ nhạc từ một bài thơ hay nhất trong tập thơ củng tên . Bài thơ có nội dung ca ngợi vẻ đẹp của Trương Lệ Hoa - người được Trần Hậu Chủ đặc biệt sủng ái . Bài hát có những ca từ tình tứ , du dương nhất .Trong các cuộc dạ tiệc thâu đêm , các ca nương , đào hát rất thích hát bài nầy .
 Trần Hậu Chủ (553-604 ) là một vị vua cuối cùng của họ Trần - là một ông vua nổi tiếng phong tình , ham mê thi ca , nhạc tửu , nhất là gái đẹp . Ông bị mất nước trong một cơn say khước : Say rượu , say thơ , say nhạc , say tình bên cạnh người đẹp Trương Lệ Hoa đang hát khúc Hậu đình hoa. Rồi từ đó cái tên Trần Hậu Chủ gắn liền với tên Hậu đình hoa - trở thành điển tích của vết nhơ vong quốc .
    Mãi đến 200 năm sau , những ca nhi vẫn còn mê hát khúc hát nầy trong các cuộc vui chơi trác táng , yến tiệc linh đình . Dù trong hoàn cảnh nước mất nhà tan , các thương nữ vẫn bình nhiên hát khúc nhục ca nầy . Thi hào Đỗ Mục ( 803 - 852 ) một đêm đổ bến Tấn Hoài gần kề quán rượu bỗng nghe vẳng lại từ bên sông tiếng hát của một thương nữ đang hát khúc ca Hậu đình . Đỗ Mục đọng mối cảm hoài sáng tác bài thơ BẠC TẦN HOÀI  ( Tần Hoài Dạ Bạc ) .
                             Yên lung hàn thủy nguyệt lung sa 
                              Dạ bạc Tần Hoài cận tửu gia 
                              Thương nữ bất tri vong quốc hận 
                              Cách giang do xướng Hậu đình hoa 

    Dịch xuôi :   Khói lan tỏa trên mặt nước lạnh , ánh trăng lan tỏa trên cát . Đêm đến đậu thuyền trên bến sông Tần Hoài gần quán rượu . Ca nhi không biết mối hận mất nước . Ở bên kia sông còn hát khúc Hậu đình hoa .
 
    Trong thể thơ thất ngôn tứ tuyệt , thường câu thơ cuối chứa đựng nội dung biểu đạt mà tác giả muốn gởi gắm tâm tình của minh vào bài thơ . Về sau bài thơ nầy được nhiều người dịch ra thơ , mỗi người dịch đều trung thành với nguyên tác song thái độ đối với nhân vật "thương nữ " thì mỗi người mỗi khác . Có người vừa trách móc vừa thương hại , có người vừa trách móc vừa khinh miệt .

                    Nhóm thứ nhất gồm có những dịch giả sau đây :

     - Lâm Trung Phú : Cô gái vô tình quên mất nước 
                                     Hậu đình hoa hát vọng sang sông 

   - Trần Trọng San : Cô gái không hay buồn mất nước 
                                  Bên sông còn hát Hậu đình hoa 


   - Nguyễn Hàm Ninh : Thương nữ biết chi sầu mất nước 
                                       Cách sông hát khúc Hậu Đình hoa 

   - Khương Hữu Dụng :Cô gái biết chi hờn mất nước 
                                       Cách sông còn hát Hậu đình hoa 


 Nhóm trên có người để nguyên từ " thương nữ " có người dịch là " cô gái " . Điều đó chứng tỏ có sự nhẹ tay , châm chước và cảm thông . Thật ra thương nữ có nghĩa là con hát , đào hát .
           
       Nhóm thứ hai gồm có những dịch giả sau đây :
       - Mộng Sơn :   Gái đêm quen sóng khuynh thành 
                                Bên sông hát khúc Hậu đình hoa chơi 
       - Hoàng Giáp Tôn  : Gái còn hát Hậu đình hoa 
                                        Hờn mất nước chẳng xót  xa trong lòng 
      - Phí Minh Tâm : Cô ả biết đâu hờn mất nước
                                   Bên sông còn hát khúc Đình hoa 

Nhóm dịch giả trên dịch Thương nữ ra Gái đêm , Gái , Cô ả , thể hiện thái độ coi khinh người ca nữ . Nhất là Mộng Sơn dùng từ Gái đêm hơi nặng tay .
  Dù dịch kiểu gì hay là diễn theo cách nào thì cô gái hát khúc nhục ca vong quốc giũa hoàn cảnh nước nhà nghiêng ngã vẫn bị chê trách . Do đâu và vì sao cô gái phải chịu nỗi hàm oan nầy ? Phải chăng đây là định nghiệp của kiếp cầm ca . Vì nghệ thuật và vì kế mưu sinh - phải làm đẹp lòng khách mua vui . Chẳng qua là vì khúc hát đã biến thành vết nhơ của Trần Hậu Chủ . Trần Hậu Chủ vì ham tửu sắc , thi ca để xảy ra mất nước , bị người đời sau nguyền rủa . Trách hôn quân sao không trách nịnh thần - đám học sĩ bao quanh ông ta . Giữa lúc đất nước ngã nghiêng , dân tình điêu đứng , đám học sĩ không dùng tài học của mình để can gián vua mà lại bẻ cong ngòi bút , làm thơ xướng họa , vịnh nguyệt thưởng hoa hầu hưởng chút hương thừa rượu cặn . Thời nào cũng vậy , ngụy trí thức tuy có học hàm học vị nhưng cam chịu kiếp sống vong thân , làm con rối cho quân quyền giựt dây .

   " Quốc gia hưng vong , thất phu hữu trách " câu nói của người xưa vẫn còn tươi nguyên giá trị . Sự hưng thịnh hay tiêu vong của nước nhà thì kẻ thất học cũng phải có trách nhiệm huống chi người có học . Yêu nước là trách nhiệm của mỗi công dân . Không ai được quyền thoái thác trách nhiệm nầy cho người khác và cũng không ai được độc quyền yêu nước . Yêu nước không nhất thiết là phải cầm súng . Mỗi người thể hiện quyền yêu nước theo cách của họ và tùy vào khả năng điều kiện có thể . Thái độ trút hết trách nhiệm cho cô thương nữ là không công bằng .
   Bài thơ Bạc Tần Hoài cách chúng ta hơn một ngàn năm mà chừng như cái sầu mất nước vẫn còn âm ỉ : Mất biển đảo , mất những vị trí chiến lược trên đất liền , mất nguồn nước sông Mê- Kông , mất ngư trường đánh cá , mất nguồn hải sản , mất an toàn thực phẩm chẳng ngang bằng mất nước ư ?

    Hai câu thơ cuối trong bài thơ của Đỗ Mục như một lời chê trách , lời cảnh báo những ai quay lưng lại với mệnh nước ; những ai bằng lòng với những lợi quyền nhỏ mhoi , bình an giả tạm để đắm mình trong những trò vui chơi giải trí . Bộ máy công quyền nắm vai trò định hướng thông tin đại chúng , bám sát các hoạt động giải trí tuyên truyền . Do vậy người dân chỉ có thể nói một chiều , nghĩ một hướng , làm một kiểu ,...Thậm chí một MC chỉ chia sẻ lại hình ảnh cá chết từ một kênh truyền hình cũng bị đem ra đấu tố , hạch hỏi ...


      Những ai còn có lương tri , lương thức , còn băn khoăn đến vận nước , đến dân tộc , tổ quốc đều bị nhóm lợi quyền quy kết là có ý đồ lật đổ chính quyền .Biết hận mất nước là một chuyện , nhưng làm thế nào để cứu nguy dân tộc lại là điều không dễ !